Ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ)
βρίσκεται στο επίκεντρο σοβαρών προβλημάτων, τα οποία απειλούν την απρόσκοπτη ροή των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων προς την Ελλάδα και δημιουργούν τεράστια αβεβαιότητα στους Έλληνες αγρότες.
Το πρόβλημα δεν είναι νέο, αλλά έχει λάβει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις, προκαλώντας την άμεση παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το Ιστορικό του Προβλήματος
Το ζήτημα ξεκινά πριν από αρκετά χρόνια, με αναφορές για παράνομες επιδοτήσεις και κατασπατάληση ευρωπαϊκών πόρων. Σύμφωνα με έρευνες, εντοπίστηκαν περιπτώσεις όπου επιδοτήσεις δίνονταν σε άτομα που δήλωναν δικαιούχοι με ψευδή στοιχεία, όπως για παράδειγμα δηλώνοντας βοσκοτόπια που στην πραγματικότητα δεν τους ανήκαν ή δεν τα μίσθωναν, ή για γεωργικές εργασίες που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκαν.
Οι ενέργειες αυτές οδήγησαν σε υπεξαίρεση ευρωπαϊκών επιδοτήσεων που υπολογίζονται σε εκατομμύρια ευρώ ετησίως, στερώντας χρήματα από τους πραγματικούς αγρότες που τα δικαιούνταν.
Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στα πληροφοριακά και ελεγκτικά συστήματα του Οργανισμού, τα οποία αποδείχθηκαν ευάλωτα και επιρρεπή σε εκμετάλλευση από επιτήδειους.
Παράλληλα, υπάρχουν αναφορές για πολιτικές παρεμβάσεις και κάλυψη παράνομων πρακτικών, γεγονός που καθιστά την κατάσταση ακόμα πιο περίπλοκη. Η Εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και οι Επιπτώσεις Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) έχει ξεκινήσει εκτεταμένες έρευνες για δεκάδες υποθέσεις, συλλέγοντας ψηφιακά και άλλα αποδεικτικά στοιχεία από τα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Η διαδικασία αυτή έχει χαρακτηριστεί ως "ιδιαίτερα δύσκολη και καθυστερημένη" από την EPPO, γεγονός που έχει προκαλέσει τριβές και ένταση μεταξύ της ελληνικής διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ και των ευρωπαϊκών αρχών. Μάλιστα, η διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ έχει δηλώσει την πρόθεσή της να προσφύγει στη δικαιοσύνη κατά της EPPO για "δυσφήμιση".
Οι επιπτώσεις αυτής της κατάστασης είναι σοβαρές:
- Κίνδυνος αναστολής πληρωμών: Το πιο άμεσο και δραματικό σενάριο είναι το μπλοκάρισμα της λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ, το οποίο θα σήμαινε αναστολή των πληρωμών των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων προς τους αγρότες. Αυτό θα αποτελούσε μια «κοινωνική βόμβα», καθώς χιλιάδες αγρότες εξαρτώνται άμεσα από αυτές τις ενισχύσεις για το εισόδημά τους και την επιβίωση των εκμεταλλεύσεών τους.
- Απώλεια ευρωπαϊκών κονδυλίων: Η Ελλάδα διαχειρίζεται ετησίως περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε ευρωπαϊκά κονδύλια μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η διαπίστωση σοβαρών παρατυπιών και διασπάθισης πόρων μπορεί να οδηγήσει σε περικοπές ή ακόμα και απώλεια μέρους αυτών των κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
- Αβεβαιότητα στους αγρότες: Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές, οι πιθανές περικοπές και η γενικότερη αβεβαιότητα που επικρατεί, καθιστούν εξαιρετικά δύσκολο τον προγραμματισμό για τους Έλληνες αγρότες. Πολλοί έχουν κληθεί να επιστρέψουν "αχρεωστήτως καταβληθέντα" ποσά, ενώ άλλοι αντιμετωπίζουν δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών.
- Διοικητικές και ποινικές ευθύνες: Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα παραδώσει τον σχετικό φάκελο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα κρίνει τις διοικητικές ευθύνες απέναντι στην Ελλάδα.
Παράλληλα, οι δικογραφίες για τις ποινικές ευθύνες θα αποσταλούν στους Έλληνες εισαγγελείς. Η ελληνική κυβέρνηση έχει θέσει τον ΟΠΕΚΕΠΕ υπό την εποπτεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και έχει συμφωνήσει σε ένα σχέδιο δράσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εξυγίανση του οργανισμού.
Στο πλαίσιο αυτό, προωθούνται μέτρα όπως:
- Εντατικοποίηση των ελέγχων για τη διαφάνεια στις πληρωμές και την αποτροπή καταχρήσεων.
- Ολοκλήρωση των σχεδίων βόσκησης.
- Ενδεχόμενη εμπλοκή της ΑΑΔΕ στη διαδικασία πληρωμών, κάτι που θα σήμαινε ουσιαστικά την αντικατάσταση μέρους των αρμοδιοτήτων του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Η κατάσταση παραμένει ρευστή και οι εξελίξεις αναμένονται ραγδαίες. Η πλήρης κάθαρση και η θωράκιση του ΟΠΕΚΕΠΕ από λάθη και παραλείψεις είναι επιτακτική, όχι μόνο για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας του οργανισμού, αλλά κυρίως για τη διασφάλιση των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων που αποτελούν ζωτικής σημασίας πόρο για τον ελληνικό αγροτικό τομέα.
